Nắm rõ các nguyên tắc khi đặt bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên sẽ giúp tránh được những điều kiêng kỵ. Bố trí bàn thờ đúng thuần phong mỹ tục và hợp phong thủy còn mang đến cho gia chủ nhiều may mắn, tăng vận khí, tài lộc, phú quý đua nhau đến.

Nguyên tắc cần nắm khi đặt bàn thờ Phật và bàn thờ Gia Tiên

Từ xa xưa cho đến nay, khái niệm tâm linh đã vô cùng quan thuộc với người Việt. Ngày nay, dù khoa học phát triển, con người vẫn dành một chút thời gian trong ngày để chăm sóc đời sống tâm linh. Thờ cúng gia tiên, Phật pháp là cách để nuôi dưỡng đời sống tâm linh, để bản thân luôn tìm thấy sự yên bình trong cuộc sống thực tại đầy xô bồ, nghiệt ngã.

Tín ngưỡng của người Việt coi trọng việc thờ cúng ông bà tổ tiên. Người thân đã mất khi bước sang thế giới bên kia vẫn sẽ dõi theo, nhìn thấy cảnh con cháu sinh sống, làm ăn. Nếu luôn giữ trọn lòng biết ơn, sống hiền hòa, nhân hậu, ắt hẳn sẽ nhận được sự phù hộ của tổ tiên.

Bên cạnh thờ cúng tổ tiên, thờ Phật cũng là nét đẹp trong văn hóa của dân tộc ta. Sự hiện diện của Phật nhắc nhở con người sống hướng thiện, hoàn thiện bản thân, giác ngộ chân lý và từ bỏ những phẩm chất, thói quen xấu. Thờ Phật trong nhà còn giúp thanh lọc tâm hồn, xua đuổi tà ma, quỷ dữ và cầu mong sự bình yên cho gia đình.

Ngày nay, nhiều gia đình không có không gian để thờ riêng bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên. Trường hợp này hoàn toàn có thể thờ chung nhưng cần phải bố trí đúng cách. Dưới đây là một số nguyên tắc đặt bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên cần phải nắm rõ:

1. Vị trí đặt bàn thờ

Nguyên tắc đầu tiên cần nắm khi đặt bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên là đặt bàn thờ đúng vị trí. Không có quy định cụ thể về vị trí đặt bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên mà cần dựa vào thiết kế cũng như diện tích của căn nhà. Đúng phong tục, cần đặt bàn thờ ở nơi sáng sủa và cao nhất ngôi nhà. Bàn thờ nên hướng ra mặt chính của ngôi nhà để đón ánh sáng, tài lộc.

Với nhà chung cư, cần đặt bàn thờ ngay phòng khách nằm ở trung tâm căn nhà. Bàn thờ cần phải đặt trên cao và nên dùng miếng gỗ hoặc vật dụng trang trí để tách bạch không gian thờ cúng với không gian sinh hoạt.

Ngoài ra, cần lưu ý vị trí đặt bàn thờ phải có điểm tựa vững chắc. Không nên đặt bàn thờ ở chính giữa phòng, phía sau không có tường hay đặt ở những nơi phía sau là cửa sổ, cửa kính.

Khi đặt bàn thờ, gia chủ nên xem mệnh để xác định đúng hướng. Vị trí đặt bàn thờ không chỉ mang đến cho không gian thờ cúng sinh khí mà còn giúp gia chủ gặp nhiều may mắn, thuận lợi trong cuộc sống.

2. Chú ý cách bố trí ảnh/ tượng Phật và bài vị gia tiên

Dù có thể thờ cúng chung nhưng phải bố trí ảnh (tượng) Phật với bài vị gia tiên đúng vị trí. Không được sắp xếp bừa bãi, tùy tiện vì đây là hành vi xúc phạm bề trên. Theo lưu truyền trong dân gian, bố trí ảnh Phật và bài vị tổ tiên không đúng cách sẽ khiến tổ tiên không dám về ngự, không thể che chở, phù hộ độ trì cho con cháu.

Hiện nay, có khá nhiều loại bàn thờ phân cấp như loại 2 cấp, 3 cấp để gia chủ dễ dàng sắp xếp. Phật dù không phải là thần linh hay thượng đế nhưng là người thấu hiểu, am tường mọi thứ. Không thể xếp ngang hàng với người phàm (dù là những người đã khuất).

Chính vì vậy, nguyên tắc quan trọng khi đặt bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên là không được đặt tượng Phật (ảnh Phật) ngang hàng với bài vị gia tiên. Phật phải được đặt ở vị trí trung tâm và đặt cao hơn so với bài vị tổ tiên.

Cách sắp xếp này thể hiện thứ tự của bàn thờ, chứng tỏ sự phân cấp rõ ràng giữa Phật và người phàm. Việc đặt tượng/ ảnh Phật ngang hàng với bài vị tổ tiên là hành vi bất kính.

3. Đồ cúng phù hợp

Vào ngày giỗ, ngày rằm, tết,… người Việt thường sẽ chuẩn bị mâm cơm thịnh soạn để cúng ông bà tổ tiên. Đây là cách bày tỏ lòng biết ơn đối với thế hệ đi trước vì đã sinh thành, dưỡng dục và luôn che chở cho thế hệ sau.

Khi thờ Phật chung với bàn thờ gia tiên, cần hạn chế cúng đồ mặn. Có thể cúng đơn giản bằng trà, hoa quả tươi và bánh kẹo. Hoặc cũng có thể làm mâm chay để bày tỏ lòng thành và sự kính trọng đến những bậc bề trên.

Đồ cúng phải là đồ tươi ngon, sạch sẽ, được chế biến tỉ mỉ và chu đáo. Ngoài ra, cần chú ý chọn hoa tươi để trang trí cho bàn thờ thay vì sử dụng hoa giả, hoa giấy. Không gian thờ cúng cần được chú trọng để bày tỏ được lòng thành đến với những bậc bề trên.

4. Thứ tự thờ cúng

Trong trường hợp thờ Phật chung với bàn thờ gia tiên, cần chú ý thứ tự thờ cúng. Không được cúng cùng lúc cả Phật và gia tiên vì đây được xem là hành động bất kính. Cần phải thắp hương (nhang) cho bàn thờ Phật trước, khi nhang tàn hết mới được thắp nhang cho tổ tiên.

Vào những dịp trọng đại phải thắp hương cho cả hai bàn thờ, phải thắp nhang cho bàn thờ Phật trước. Sau đó, mới thắp nhang cho bàn thờ tổ tiên.

5. Tránh phạm phải những điều kiêng kỵ

Thờ cúng có ý nghĩa vô cùng linh thiêng trong đời sống văn hóa của người Việt. Vậy nên khi cúng bài, cần phải tìm hiểu những vấn đề cần kiêng kỵ để tránh phạm phải. Theo dân gian lưu truyền, nếu phạm phải những điều này, gia đình sẽ khó có thể gặp may mắn, thuận lợi trong công việc. Nặng còn có thể vướng phải tai ương, gia đình ly tán, tài sản tiêu tan.

Ngoài những nguyên tắc trên, một nguyên tắc cực kỳ quan trọng khi đặt bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên là không được phạm phải những điều kiêng kỵ sau:

• Bàn thờ phải được đóng từ gỗ mới, không dùng gỗ đã qua sử dụng.
• Khi đặt tượng Phật, không nên cất tượng vào trong tủ kính. Cần đặt tượng ở vị trí trung tâm bàn thờ với tràn ngập ánh sáng.
• Không nên thờ cúng quá nhiều tượng Phật, chỉ nên thờ tối đa 3 vị Phật trong nhà.
• Nơi đặt bàn thờ cần là nơi sạch sẽ, trang nghiêm. Không đặt ở nơi ồn ào, bụi bặm vì sẽ làm mất sự thanh tịnh của không gian thờ cúng.
• Trường hợp không may làm vỡ tượng Phật, cần dùng giấy vàng gói những mảnh vỡ lại. Vào ngày mùng 1, 3, 5, 7, 9 đem đốt tượng dưới ánh nắng để tiễn tượng Phật quy vị.
• Khi thờ chung Phật với bàn thờ gia tiên, cần chăm sóc bàn thờ thường xuyên. Vào những ngày lễ lớn, nên trang trí bàn thờ lộng lẫy, trang nghiêm để thể hiện sự tôn kính đối với bậc bề trên.

Thờ cúng Phật, tổ tiên là tín ngưỡng lâu đời của người Việt. Không biết xuất phát từ khi nào, tín ngưỡng này đã in sâu vào tâm thức, đi vào nếp sống hằng ngày như một lẽ tự nhiên. Để cúng bái đúng cách, bạn đọc cần nắm rõ những nguyên tắc quan trọng khi đặt bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên.